“Như nhiều audiophiles nhận định, nhằm đánh giá một cách trung thực chất âm mỗi đôi loa mang lại, tôi cần đầu tư thời gian đáng kể để trải nghiệm thực tế.”

Ngài Steven Guttenberg, một reviewer gạo cội với hơn 20 năm kinh nghiệm, đại diện tạp chí công nghệ CNET, Stereophile và Sound & Vision đình đám chia sẻ – Ông chưa từng thấy mẫu loa nào từ hi-fi đến hi-end có khả năng tái tạo âm nhạc giống hệt như nhạc live. Dĩ nhiên, một vài trong số chúng tiến bước gần hơn với thực tế – thậm chí rất gần đến sự lý tưởng so với số khác. Bài học cần rút ra là không có mẫu loa nào là hoàn hảo. Mãi đến ngày nay, sự thật ấy vẫn thế – tất cả các thương liệu loa hàng đầu không ngừng đua nhau để chạm được một đích đến khá trừu tượng, và có thể nói là mãi không có điểm ngừng. Đó là câu chuyện của nghệ thuật và khoa học thiết kế loa.

Khả quan thay, những đôi loa đạt hiệu năng kém vẫn có khả năng làm hài lòng một bộ phận người yêu nhạc. Thông thường, theo Ông Steven, nhóm loa này xử lý tiếng treble thiếu sự trơn tru và âm bass hụt về chiều sâu, do đó việc tái tạo đầy đặn tín hiệu toàn dải cho âm thanh sống động như thực dường như là điều không có. Dù vậy, tích cực mà nói, chúng vẫn trình có thể tạo ra cảm giác êm tai, do đó có thể làm vừa lòng số đông, mặc cho những thiếu sót rõ rệt của chúng.

Hiện tượng trên thường được các audiophiles gọi là ‘méo hài’, đơn giản là sự biến đổi tín hiệu đầu vào theo chiều hướng xấu đi do bất kỳ bộ phận nào trong hệ thống gây ra. Riêng về loa, nếu thông số này vượt mức quy định, sẽ ảnh hưởng đến “dải động” và làm cho âm nhạc trở nên khô cứng cùng dải trầm đục, và dải cao thiếu sáng. Khi đó, âm nhạc sẽ mất đi những khoản cao trào cùng với độ đa dạng, và trở nên đầm đều. Về phương diện nào đó, có thể ví loa là chiếc hộp và âm nhạc cần phải tranh đấu mạnh mẽ với độ méo hài nhằm thoát ra ngoài hoàn toàn, nếu không, một phần nào đó của bản nhạc sẽ không được bộc lộ trọn vẹn. Đây là yếu tố đầu tiên Ông Steven chú ý đến khi đánh giá một cặp loa, và theo ông là sự khác biệt giữa âm thanh và âm nhạc.

Yếu tố thứ hai để đánh giá chất lượng một cặp loa chính là khả năng tái tạo giọng ca sĩ một cách chính xác. Các audiophiles thường mô tả loa qua độ “trung thực” của chất âm. Trong thực tế, có thể không phải ai cũng quen thuộc với âm thanh phát ra từ đàn violin, đàn piano cánh lớn hay dàn trống, nhưng chắc chắn rằng ai cũng nhận dạng được đâu là giọng nam và đâu là giọng nữ. Vì thế, các nhà đánh giá thường sử dụng danh sách nhạc vocals được tuyển chọn cá nhân sẵn để có thể so sánh chất âm giữa các mẫu loa khác nhau. Tuy khá trừu tượng, nhưng cách test này cho phép chúng ta nhận định độ trung thực của một mẫu loa dựa trên những ca khúc ta thường nghe – khi độ trung thực đi song với nhạc tính và sự hài hoà, đó là lúc ta có thể đưa ra nhận xét tích cực. Khả năng nhận dạng giọng người là bản năng của chúng ta, và chính vì thế, đây là một công cụ không thể thiếu khi ta đánh giá chất âm của bất kì đôi loa nào.

Lấy làm tò mò về cách các audiophiles thường nhận định chất âm hay, Ông Guttenberg đã đăng lên Facebook đề tài “ Điều Gì Làm Nên Đôi Loa Hoàn Hảo? ”. Ông nhận được vô số phản hồi từ cộng đồng audiophile, điển hình như:

“Thật vui sướng biết bao nếu đôi loudspeaker gợi cho tôi liên tưởng đến chất âm live chứ không đơn thuần là một thiết bị điện tử.”

“Độ cân bằng về giọng (tonal balance) chính xác, âm hình đẹp và âm trường rộng.”

“Dải trung sáng rõ; tiếng bass sâu, tròn trịa & mạnh mẽ; sự phân tán âm đều qua mỗi quãng tám.”

Trong số các câu phản hồi, có một vị audiophile gây ấn tượng mạnh với Ông Guttenberg bởi quan niệm:

“Khi nhắm mắt lại, tôi muốn cảm giác được âm nhạc trước mặt tôi. Âm nhạc phải rõ như thật và dải động cần đạt đến sự hoàn hảo cùng với màn trình diễn có chiều sâu – cho phép người nghe cảm nhận được chất âm diệu kỳ, như rằng họ đang ngồi trước người ca sĩ trong phòng thu.”

Câu trả lời này đánh dấu những gì Ông Guttenbert liệt kê ra trước đây: đó là sự đa dạng và linh hoạt trong dải động, cho thấy sự khác biệt giữa âm nhạc và âm thanh, cùng với độ trung thực cần có để khiến người nghe hồi tưởng đến trải nghiệm nhạc sống được tái tạo bởi một cặp loa đỉnh cao.

Mỗi người đều sở hữu những đặc điểm nhận dạng, đánh giá và “gu” âm nhạc riêng. Giả định tồn tại mẫu loa hoàn hảo cũng không thể làm thỏa mãn mọi thị hiếu người dùng. Nhưng chính vì thế, cuộc chơi audio càng trở nên thú vị hơn vì không có gì là hoàn mỹ. Tuỳ thuộc vào những yếu tố khác nhau như phối ghép, kích thước phòng, kỹ năng setup, điện thế v.v., mỗi audiophile đều sẽ có những kết quả khác nhau, không ai giống ai nhưng trong thế giới của tất cả mọi người, ai cũng đều có thể chạm được cái gọi là “hoàn hảo”.