Analog nói chung và đĩa than nói riêng đang dần quay trở lại với giới Audiophile, khi các thương hiệu nổi danh về analog như Pro-Ject, Sumiko, Ortofon, hay Brinkmann,…đã mang đến các sản phẩm ở nhiều phân khúc khác nhau từ nhập môn đến cao cấp, mở ra vô vàn trải nghiệm đậm chất cổ điển cho các tín đồ âm thanh. Không giống như những thiết bị âm thanh thông thường, người chơi khi sử dụng mâm đĩa than  các khía cạnh khác nhau để có thể mang đến khả năng tái tạo bản thu một cách chính xác và chi tiết nhất. Như vậy, có những thông tin và yếu tố gì người chơi cần biết để chuẩn bị bước vào “cuộc chơi đĩa than” đầy hấp dẫn này?

Phần 3: Kim (Cartridge)

Kim (Catridge) là một bộ phận tuy nhỏ, nhưng lại là một trong những bộ phận quan trọng nhất của một chiếc mâm đĩa than. Theo đó, kim sẽ có nhiệm vụ tiếp nhận những tín hiệu từ các rung động sinh ra khi kim di chuyển trong các rãnh đĩa. Sau đó, các tín hiệu này sẽ được truyền đến các phono Stage và khuếch đại chúng. Kim thông thường bao gồm 3 bộ phận: Mũi kim (Stylus), Thanh kim (Cantilever) và Thân đầu kim (Cartridge Body). Mũi kim và thân đầu kim thường được chế tác từ các vật liệu có độ cứng cao, thông thường sẽ là kim cương nhân tạo. Phần thân kim (stylus) sẽ được mài nhọn trở nên rất nhỏ, và loại nào càng nhọn, càng tiếp xúc nhiều với các rãnh đĩa thì càng mắc tiền. Khi di chuyển trên các rãnh, chuyển động và cường độ di chuyển của đầu stylus sẽ được chuyển thành các tần số và cường độ âm thanh. Các rung động này sẽ được truyền vào Cantilever, thanh kim được dùng để làm cầu nối giữa Stylus và Cartridge Body, và sau đó sẽ được dẫn lên bộ phận sinh tín hiệu trong Cartridge. Theo lý thuyết, người dùng nên thay đổi Stylus sau 1500-2000 giờ hoạt động do sự hao mòn của đầu kim. Với những mẫu đầu kim MC không thay được Stylus, thì người dùng phải thay đổi cả Cartridge. Với những mẫu đầu kim được chế tác từ vật liệu cao cấp thì tuổi thọ cũng sẽ được tăng cao hơn.

Phân loại Cartridge:

Dựa vào cấu trúc bên trong, Cartridge thường được chia làm 2 loại: MM (Moving Magnet) và MC (Moving Coil). Cả 2 loại đều sử dụng nguyên tắc vật lý là tái tạo dòng điện dựa trên chuyển động trong trường điện từ. Tuy nhiên, một loại kim mới đã được nghiên cứu và phát triển, sử dụng công nghệ quang học để tạo nên tín hiệu analog, được gọi là “Optical Cartridge” – hay “Kim quang học”.

Kim MM:

Như tên gọi, kim MM (Moving Magnet) sử dụng 2 nam châm nhỏ (mỗi nam châm cho 1 kênh) được đặt ở phía cuối của thanh kim (Cantilever), đồng thời được bao bọc bởi các cuộn dây cố định. Khi Cantilever di chuyển, nam châm cũng sẽ chuyển động giữa các cuộn dây, tạo ra tín hiệu.

Kim MM sẽ là mẫu kim thông dụng hơn cả, do có khả năng thay đổi Stylus và có độ bền cao hơn so với kim MC. Đồng thời, cường độ dòng điện cũng cao hơn so với MC, nên các kim MM có thể kết nối trực tiếp với Phono Stage. Tuy nhiên, do phía cuối thanh kim được gắn 2 nam châm nhỏ, nên tốc độ di chuyển của thanh kim ở MM sẽ không tinh tế bằng MC, mang đến chi tiết âm thanh không tĩnh bằng so với MC.

Kim MC:

Kim MC (Moving Coil) mang cấu trúc bên trong tương tự với MM, nhưng phần đuôi của Cantilever sẽ mang một cuôn dây và phần nam châm sẽ là phần cố định. Khi Cantilever di chuyển, cuộn dây cũng sẽ chuyển động giữa nam châm, tạo ra tín hiệu.

Kim MC thông thường sẽ mắc tiền hơn so với kim MM do thường dùng loại kim cương có kích thước nhỏ hơn, chế tác cũng khó khăn hơn và cường độ dòng điện cũng nhỏ hơn. Vì thế, người dùng thường sẽ phải trang bị thêm một Step up Transformer (thiết bị tăng áp) hoặc một phono Preamp đặc biệt cho MC để tăng cường độ dòng điện phù hợp với Phono Stage. Tuy nhiên, do có đầu kim nhỏ và cantilever mảnh, nên MC sẽ ít chịu cộng hưởng hơn nhiều. Đồng thời, do mang trọng lượng nhẹ hơn so với MM, cantilever của MC cũng sẽ di chuyển tinh tế và mượt mà hơn, phản hồi nhanh hơn với các đường rãnh trên đĩa. Từ đó, âm thanh được tái tạo lại sẽ trở nên sạch hơn, trong hơn và tĩnh hơn so với MM.

Kim quang học:

Khác với các mẫu kim MM và MC truyền thống, kim quang học hoàn toàn không sử dụng nam châm trong động cơ. Ngược lại, động cơ của kim quang học bao gồm ba bộ phận: đèn phát tia hồng ngoại, khiên chặn ánh sáng lắp trên thanh kim và màn sensor. Khi thanh kim di chuyển trên mặt đĩa, tấm khiên chặn ánh sáng sẽ di chuyển, và thay đổi ánh sáng trên màn sensor – tác động đến điển trở quang (photocell) và từ đó tạo ra tín hiệu âm thanh analog.

Về nguyên lý, nam châm luôn tạo ra một độ từ trường nhất định, và các nhà sản xuất đầu kim truyền thống luôn có một mục tiêu – đó là hạn chế tối đa sự ảnh hưởng của từ trường trên âm thanh. Ngược lại, do không cần sử dụng nam châm, các mẫu đầu kim quang học hoàn toàn không tạo ra từ trường – yếu tố gây ảnh hưởng tiêu cực đến âm nền nhiều nhất. Điều này mang lại độ tĩnh tuyệt đối cho âm thanh được tái tạo. Ngoài ra, kim quang học sẽ có cân nặng nhẹ hơn kim truyền thống, do đã loại bỏ động cơ nam châm – cho phép đầu kim di chuyển uyển chuyển hơn. Kết quả là âm thanh sẽ trong trẻo và chi tiết hơn thiết kế MM hoặc MC truyền thống.

Phân loại đầu kim (Stylus):

Các rãnh đọc trên đĩa Vinyl được chế tác bằng một thiết bị có phần đầu cắt mang hình dáng giống như hình tam giác. Vì vậy, các stylus có hình dáng gần giống với đầu cắt của thiết bị sẽ cho ra được chất lượng âm thanh tốt hơn và chính xác hơn rất nhiều. Theo nguyên tắc chung, stylus càng nhọn, giống hình tam giác thì người dùng cần phải thiết lập kĩ càng hơn để có thể đạt được hiệu quả tốt nhất.

Spherical (Tạm dịch: Hình Cầu)

Stylus Spherical đã có từ rất lâu, và đây cũng là hình thái đơn giản nhất và ít tốn kém nhất để chế tác. Vì thế, đây là hính thái thông dụng dành cho phân khúc nhập môn trong giới đĩa than. Do mang hình dạng tương tự hình cầu, Stylus Spherical không thể đi sâu vào các rãnh thu và sẽ không thể cho ra nhiều chi tiết âm nhạc nhỏ như các hình thái khác. Tuy nhiên, loại hình thái này là hình thái bền nhất, và việc thiết lập cũng không quá phức tạp. Đó là lý do tại sao hình thái này thường được sử dụng bởi các DJ hay trong các mẫu kim đi kèm với các mâm đĩa than, đặc biệt tại phân khúc nhập môn.

Elliptical (Tạm dịch: Hình Elip):

Hình thái Elliptical của Stylus có hình dạng gần giống với đầu cắt thực tế được sử dụng để tạo rãnh đĩa Vinyl hơn. Mặc dù không mang hình dạng tam giác chính xác, nhưng hình thái này giúp stylus tiếp xúc nhiều hơn và gần hơn với rãnh ghi so với Spherical. Người dùng sẽ nghe thấy nhiều thông tin hơn từ các bản nhạc với hình thái Elliptical này.

Line Contact:

Hình thái Line Contact có thể nói là hình thái tiềm cận với đầu cắt thực tế nhất. Những loại này là tối ưu cho âm thanh tốt nhất và có thể giúp kéo dài tuổi thọ bộ sưu tập đĩa Vinyl của người dùng. Đây cũng là hình thái có điều kiện chế tác hà khắc và tốn kém nhất. Ngoài ra, Line Contact Stylus cũng cần người dùng phải có những kiến thức sâu rộng hơn để có thể thiết lập và điều chỉnh chúng một cách hoàn hảo nhất. Tuy nhiên, hình thái này cũng sẽ đem lại cho người dùng trải nghiệm âm thanh Analog chân thực và trong trẻo nhất.

Phía trên là những hình thái cơ bản thường gặp nhất của Stylus. Đương nhiên, nhiều hãng kim sẽ có những biến thể đặc biệt dựa trên những hình thái này. Tuy nhiên, tất cả đều theo một phương châm: Stylus càng nhọn, càng giống hình tam giác thì càng tốt.

Các thông số đáng quan tâm của Cartridge:

· Cantilever ( Chất liệu thanh kim): thông thường, nếu vật liệu chế tạo thanh kim nhẹ và cứng hơn, thì có thể tái tạo được chất lượng âm thanh với nhiều thông tin hơn.

· Tracking Force ( Lực đề nghị): là áp lực đề nghị mà Cartridge nên sử dụng lên đĩa Vinyl, thông thường là gram (g). Người dùng sẽ sử dụng tạ đối trọng phía sau để điều chỉnh lực đề nghị phù hợp cho Cartridge.

· Output Impedance – Load Impedance (Trở kháng ngõ ra – trở kháng thiết lập): Thông thường, trở kháng của các đầu kim MM sẽ ở mức rất cao, lên đến 47kOhm. Và đối với các phono preamp, đây cũng là trở kháng đầu vào của thiết bị. Tuy nhiên, ở kim MC lại khác, khi trở kháng thấp hơn rất nhiều và trở kháng của phono preamp cũng phải thay đổi. Vì vậy, thông số này sẽ cho phép người dùng theo dõi và điều chỉnh mức trở kháng phù hợp cho các mẫu kim MC.

Để có thêm thông tin chi tiết hoặc đặt lịch trải nghiệm, Quý Khách vui lòng liên hệ hotline 0903 777 643.

CTY TNHH ĐÔNG THÀNH – HÒA PHÚC
Nhà phân phối các thương hiệu âm thanh hàng đầu thế giới

📍Showroom TP.HCM: Số 94 đường số 14, KĐT mới Him Lam, P. Tân Hưng, Q.7, Tp. HCM.

📍Showroom Hà Nội: Số 282, Tổ 17, Đường Hồ Ba Mẫu, P. Phương Liên, Q. Đống Đa, Tp. Hà Nội

🌐 Website: www.dongthanh-hoaphuc.vn

📥 Email: [email protected]

☎️ Hotline tư vấn: Mr.Tài – 0903 777 643